Prognoz neft narxlari: 2025-2050 yillar

Neft narxiga ta’sir qiluvchi omillar

Neft narxlari ko‘plab omillarga bog‘liq bo‘lib, asosiylari quyidagilardir:

Talab va taklif

Neft muqobil energiya manbalarining rivojlanishiga qaramay, asosiy yoqilg‘i manbai bo‘lib qolmoqda.
OPEK+ va yirik neft ishlab chiqaruvchi davlatlar (AQSh, Rossiya, Saudiya Arabistoni) qazib olishni tartibga solib, narxlarga ta’sir qiladi.
Jahon iqtisodiyotining o‘sishi yoki pasayishi neft iste’moliga bevosita ta’sir ko‘rsatadi.

Geosiyosat va mintaqaviy mojarolar

 Yaqin Sharq, Rossiya va boshqa neft qazib oluvchi hududlardagi siyosiy beqarorlik narxlarning keskin o‘zgarishiga olib kelishi mumkin.
Rossiya, Eron, Venesuela kabi yirik ishlab chiqaruvchilarga qarshi sanksiyalar neft yetkazib berishni cheklashi mumkin.

Neft zaxiralari va qazib olish

 Neft omborlarida yuqori zaxiralar mavjudligi narxga bosim o‘tkazib, uni pasaytirishi mumkin, aksincha, zaxiralarning kamayishi narxlarning oshishiga olib keladi.
Yangi konlarning rivojlanishi va qazib olish texnologiyalarining takomillashishi (slanes nefti, chuqur suv burg‘ulash) bozor muvozanatini o‘zgartirishi mumkin.

Global energetik o‘tish

 Quyosh, shamol, vodorod kabi qayta tiklanadigan energiya manbalarining rivojlanishi neft bozoriga uzoq muddatli bosim o‘tkazmoqda.
Elektromobillarning ommalashishi benzin va dizel yoqilg‘isiga bo‘lgan talabni kamaytiradi.
Ko‘plab davlatlarning ekologik tashabbuslari va iqlim siyosati qazilma yoqilg‘ilarni cheklaydi.

Moliyaviy bozorlar va AQSh dollari

 Neft dollarda sotilgani sababli, AQSh dollarining kursi o‘zgarishi narxlarga ta’sir qiladi: dollar qadrsizlanganda neft qimmatlashaadi, dollar mustahkamlanganda esa arzonlashadi.
Fond va fyuchers bozorlarida (masalan, WTI, Brent) spekulyatsiyalar narxlarning o‘zgaruvchanligini oshirishi mumkin.

Qisqa muddatli prognozlar (2025–2026)

Yaqin yillarda neft narxlari yuqori o‘zgaruvchan bo‘lib qoladi, bu geosiyosiy vaziyat, OPEK+ choralari va global iqtisodiy tiklanish bilan bog‘liq.

2025-yil prognozi

• World Bank: Brent neftining o‘rtacha narxi prognozini $64 ga tushirdi, ayniqsa Xitoyda talabning kamayishi va taklifning ortiqchaligi sababli.
• J.P. Morgan: Brent uchun prognozni $66, WTI uchun esa $62 darajasiga tushirdi — OPEK+ qazib olish hajmining ortishi va talabning pastligi inobatga olingan.
• EIA (AQSh): Brent o‘rtacha $65.85, WTI esa $61.81 bo‘lishi kutilmoqda — zaxiralar o‘sishi va talab sekinlashuvi asosida.
• Goldman Sachs: Brent uchun prognozni $60, WTI uchun esa $56 ga tushirdi — qazib olish hajmi oshishi va inqiroz xavfi sababli.

2026-yil prognozi

• World Bank: Brent narxi $60 gacha tushishini kutmoqda — taklif ortiqchaligi davom etmoqda.
• J.P. Morgan: Brent uchun prognoz $58, WTI uchun $53 — talab pastligi va taklif ko‘payishi sababli.
• EIA (AQSh): Brent o‘rtacha $59, WTI esa $55 bo‘lishi prognoz qilinmoqda — zaxiralarning o‘sishi inobatga olingan.
• Goldman Sachs: Brent $56, WTI $52 ga tushishi kutilmoqda — OPEK+ ishlab chiqarishni ko‘paytirgani va iqtisodiy pasayish xavfi hisobga olingan.

Asosiy xavf omillari:

• OPEK+ ning qazib olishni cheklash siyosati.
• AQSh va Yevropada iqtisodiy inqiroz ehtimoli.
• Xitoy va Hindistonda energiyaga bo‘lgan talabning ortishi.

Manbalar: World Bank, EIA, Goldman Sachs, Rigzone, AInvest, AzerNews

Uzoq muddatli prognozlar (2030–2050)

2030-yil prognozi

• OECD va World Bank: neft narxi $73–$75 oralig‘ida bo‘lishi mumkin — barqaror talab va muqobil energiyaga o‘tish hisobga olingan.
• BP: narx $70 gacha tushishi mumkin — elektromobillar sonining ortishi va neftga talabning pasayishi tufayli.
• IEA: narx $75–$80 gacha ko‘tarilishi mumkin — global inqirozlar va mojarolar ehtimoli mavjud.

2040-yil prognozi

• BP va EIA: agar qayta tiklanuvchi energetika ommaviy tus olsa, neft narxi $87 gacha tushadi. Agar jahon iqtisodiyoti hali ham neftga bog‘liq bo‘lsa, narx $96.4 atrofida bo‘lishi mumkin.

2050-yil prognozi

• Optimistik ssenariy: neft asosiy resurs bo‘lib qolsa, narx $155 dan yuqori bo‘ladi.
• Bazaviy ssenariy: gibrid energiya sharoitida neft $91 atrofida savdo qilinadi.
• Pessimistik ssenariy: yashil energiyaga to‘liq o‘tish holatida narx $30–$50 gacha tushadi.

2030–2050-yillarda narxga ta’sir qiluvchi omillar:

• Elektromobillar rivoji va benzinga talabning kamayishi.
• Dekarbonizatsiya siyosati (CO₂ chiqindilarini kamaytirish).
• Yangi energetik inqirozlar yoki qurolli mojarolar ehtimoli.

Manbalar: IEA, World Bank, BP, CAPEX Trading, The Guardian, S&P Global

Mutaxassislar fikri

• Goldman Sachs: "2025–2030-yillarda neft narxi ikki tomondan bosim ostida bo‘ladi — rivojlanayotgan davlatlardagi talab o‘sishi va iqlim siyosatining keskinlashuvi. Yaqin yillarda narx $60 atrofida bo‘lishini kutyapmiz."
• J.P. Morgan: "2025-yil prognozini $66 ga tushirdik, chunki jahon iqtisodiyoti sekinlashmoqda. Biroq, agar geosiyosiy inqirozlar yuz bersa, narx $80 dan yuqorilashi mumkin."
• Bloomberg Energy: "Yashil energiyaga o‘tish allaqachon sezilarli ta’sir ko‘rsatmoqda. Agar elektromobillar va qayta tiklanuvchi energiya shu tezlikda o‘sa bersa, 2040-yilga kelib neft $50 gacha tushishi mumkin."
• BP (British Petroleum): "2050-yilga borib neftga bo‘lgan talab pasayadi, lekin u energiya balansida qoladi. Narx $60–$90 oralig‘ida barqaror bo‘lishi mumkin."

Manbalar: Goldman Sachs, JP Morgan, Bloomberg, BP

Xulosa

• Yaqin ikki yilda (2025–2026) neft bozori yuqori o‘zgaruvchan bo‘lib qoladi: narxlar $60–$75 oralig‘ida bo‘lishi mumkin.

• Uzoq muddatli istiqbolda ikki asosiy ssenariy mavjud:

1. Neft asosiy resurs bo‘lib qoladi → narx $150–$155 gacha ko‘tariladi

2. Tezkor energiya o‘zgarishi → narx $25–$50 gacha tushadi

• Asosiy omillar: yashil energiya va neft o‘rtasidagi muvozanat, texnologik innovatsiyalar, global ekologik siyosat va Osiyo iqtisodiyoti o‘sishi.

Mas’uliyatdan voz kechish: Ushbu prognoz faqat axborot maqsadida taqdim etilgan bo‘lib, investitsiya tavsiyasi hisoblanmaydi. Ushbu ma’lumotlarga asoslanib qabul qilingan moliyaviy qarorlar uchun javobgarlik olmaymiz. Investitsiya qilishdan oldin mustaqil tadqiqot o‘tkazing va yo‘qotishga tayyor bo‘lgan mablag‘dan ortiq xavfga kirmang.